تهران نفس ندارد و درصد شکایت شهروندان در روزهای اخیر از هوای زرد و مسموم پایتخت به ویژه در شبکههای اجتماعی به شدت افزایش یافته است. ایران در ۴ مرحله عملیات آزادسازی خرمشهر قریب ۶۲۴۰ شهید تقدیم نمود، اما بر اساس آمار وزارت بهداشت تعداد مرگهای ناشی از آلودگی هوا تنها در سال ۱۴۰۰ بیشتر از عملیات آزادسازی خرمشهر بوده و به بیش از ۶۳۹۰ فوتی بالغ شده است. به گفته کارشناسان در سالهای اخیر به دلیل تشدید آلودگی میزان مرگ و میر ناشی از این پدیده نیز به شکل چشمگیری افزایش یافته است.
برای مقابله با آلودگی هوا در تهران طرحهای مختلفی تاکنون پیشنهاد شده است، برای نمونه محمود احمدینژاد در زمان تصدی، دستور داد چند هلیکوپتر آسمان تهران را آبپاشی کنند که با انتقاد تند کارشناسان در آن دوره مواجه شد.
برخی نیز بر این باور هستند ریشه آلودگی هوا تا حدی به مسائل سیاسی باز میگردد، به ویژه آنکه در سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ (سالهای امضا برجام و کاهش تحریم) تعداد روزهای ناسالم از نظر آلودگی هوا در مجموع تنها ۵ روز بود، اما در دو سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در دوره اوج تحریم و صدارت اصولگرایان بر کرسی شهرداری تهران این مقدار ۶ برابر شد و به ۴۰ روز رسیده است.
بنا بر اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، شاخص آلودگی هوای پایتخت در عصر روز یکشنبه ۱۲ آذر در وضعیت قرمز و ناسالم برای تمام گروههای سنی قرار گرفت و شاخص عدد بسیار بالای ۱۵۳ را نشان داد. کلیه مدارس ابتدایی و متوسطه تهران به جز فیروزکوه نیز در این روز غیر حضوری بود.
انکار دولت و اصرار شورای شهر
رئیس پلیس تهران هم اعلام کرد که طرح تردد زوج و فرد خودروها تا آخر هفته در تهران اجرایی خواهد شد. رئیس مرکز هواشناسی نیز از تشدید آلودگیها تا روز پنج شنبه خبر داد.
سوده نجفی عضو شورای شهر تهران اظهار کرد که مردم جای اکسیژن مازوت مصرف میکنند. صادق زیباکلام هم با کنایه به سکوت این روزهای اصولگرایان در برابر آلودگی هوا گفت: برخلاف تصور مهندسین و کارشناسان نفت و پتروشیمی که تصور می کنند ما یک نوع مازوت داریم، اینگونه نیست و ما دو جور مازوت داریم. یکجور که در دوران روحانی و زنگنه تولید میشد و همانطور که صدا وسیما و تندروها میگفتند باعث آلودگی هوا میشد یکجور هم در زمان دولت خدمتگزار که هوا را آلوده نمیکند.
سکوت، بیعملی و عدم ارائه راهکار موثر از سوی شهرداری تهران هم انتقادهای گستردهای در پی داشته است.
با وجود آنکه مسئولین دولتی مازوتسوزی در تهران و کرج را تکذیب کردند، مهدی پیرهادی عضو شورای شهر تهران تاکید کرد که نیروگاههای اطراف تهران در حال سوزاندن مازوت هستند.
محمد صابرباغخانی پور مدیرعامل اندیشکده محیط زیست، آب و کشاورزی ایران (ماکا) در اینباره به آفتابنیوز گفت: بر اساس تحقیقات صورت گرفته در ایران، سهم منابع متحرک (خودروها) در آلودگی هوا ۸۰ درصد و سهم منابع آلودهکننده ثابت (نیروگاه، ...) ۲۰ درصد است. منابع متحرک فقط خودروها نیستند، در میان منابع متحرک، سهم موتورسیکلت ۲۰ درصد، سهم نیسان آبی ۲۰ درصد است و خودروهای سنگین سهم بسزایی دارند. کیفیت سوخت خودروها نیز سهم تعیین کننده دارند، شاید به واسطه تحریمها نوعی جایگزینی و سیاستگذاری در سوخت وجود دارد که نقش آن در آلودگی هوا موثر است، البته سوخت توزیعی در تهران احتمالاً بهتر از سایر شهرها است. لاستیک خودروها نیز ۳ تا ۶ برابر بیشتر از اگزوز خودرها آلودگی و انتشار ذرات بیشتری دارند، این عامل میتواند ناشی از کاهش کیفیت باشد. به هر حال شرایط تحریمی بر روی بحث تولید و واردات لاستیک تاثیر گذاشته است.
وی افزود: خوشبختانه سیاست رفتن به سمت خودروهای برقی در کشور ما نیز مورد توجه واقع شده است اما به هر حال باید این خودروهای برقی هم یک سهم قابل توجهی به خود اختصاص دهند. در شهرهای جنوب شرقی آسیا و اروپا هم آلودگی هوا وجود دارد، اما آنچه مهم است نوع مواجه و سیاستگذاری ما در برابر آلودگی هوا است.
فاطمه شاهسوند پژوهشگر محیط زیست و آلودگی هوا در دانشگاه تهران نیز در در گفتگو با آفتابنیوز اظهار کرد: هر سال در پاییز به دلیل برخی تحولات هواشناختی و جبهههای هوای مسئله آلودگی هوا به ویژه در کلانشهر تهران تشدید میشود، هنوز عامل اصلی آلایندگی هوا خودروها و آلاینده گرهای متحرک متهم ردیف اول محسوب میشوند. متاسفانه کیفیت و انحصار خودروسازی نقشی مهمی در این آلایندگی دارد. سوخت مصرفی و نوع احتراق در این خودروها نیز آلودگی بیشتری ایجاد میکند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته خودرو پراید مهمترین عامل آلایندگی متحرک در شهر تهران است. خودروی روا نیز در رتبه دوم تولید بیشترین آلایندگی قرار دارد. متاسفانه درصد بسیاری از خودروهای شهر تهران نیز پراید است.